Mantelzorg: onmisbaar kapitaal voor onze samenleving

In het World Trade Centre in Rotterdam verzamelden zich gisteren honderden mensen die iets hebben met het thema Werk en Mantelzorg. De vierde mantelzorglezing op rij zou worden uitgesproken door Dr Alexander Rinnooy Kan, de voorzitter van de Sociaal Economische Raad.
Door deze prominente spreker werd opnieuw een grote stap gezet in het proces van herkennen en erkennen van de economische waarde van mantelzorg. In de lezing, die de veelzeggende titel had "Mantelzorg: onmisbaar kapitaal voor onze samenleving", pleitte Rinnooy Kan voor het bespreekbaar maken van de thuissituatie op het werk: begrip, respect, vertrouwen en loyaliteit werden benoemd als de sleutelbegrippen, die nodig zijn voor een culturele doorbraak op de werkvloer.
Mantelzorg is geen keuze, maar het overkomt je, zo werd nog eens benadrukt.
De concurrentie tussen werk en mantelzorg om aandacht en energie leidt uiteindelijk tot een gevoel van verscheurd worden tussen die twee taken, en tot een gevoel van tekortschieten. Onrust, stress en vermoeidheid zullen uiteindelijk leiden tot een behoefte om te kiezen voor één van de twee taken.

De uitdaging is dus: het creëren van meer mogelijkheden om arbeid en zorg blijvend te combineren.
Allereerst is daar wederzijds begrip voor nodig, te bereiken door inspanning van twee kanten: de leidinggevende moet openstaan voor informatie over de thuissituatie, en de werkende mantelzorger moet kunnen verwoorden wat er aan de hand is.
De tweede stap is natuurlijk het creëren van maatwerk-oplossingen. Bestaande verlofregelingen bieden hier nauwelijks voldoende mogelijkheden, want, in tegenstelling tot een ouderschapsverlof van een half jaar, is het maximale zorgverlof beperkt tot 6 weken, terwijl gemiddeld meer dan 5 jaar mantelzorg wordt gegeven!
Een pleidooi voor meer flexibilisering en zelfroosteren kon daarom niet uitblijven.
Een eerste stap kan worden gezet door werkende mantelzorgers vrij te roosteren van overwerk en deadlines, waarna gezocht kan worden naar meer structurele oplossingen. Een belangrijke bijdrage zou overigens volgens Rinnooy Kan ook kunnen worden geleverd door een ruimere openstelling van publieke diensten en instellingen.
Uiteindelijk werd duidelijk dat het nastreven van maatwerk in de bedrijfscultuur een belangrijke, zo niet de belangrijkste voorwaarde is om het groeiende aantal werkende mantelzorgers voor de arbeidsmarkt te behouden.

Enkele cijfers:
12 % van de werkende bevolking in Nederland is thuis mantelzorger, en 71 % hiervan combineert een baan van meer dan 28 uur per week met mantelzorgtaken van meer dan 16 uur per week.
In 2007 hebben 50.000 tot 100.000 werkende mantelzorgers besloten om minder te gaan werken om zo beter voor hun naaste te kunnen zorgen!